www.miskantus.fora.pl

jaronwoj · Wysłany: Śro 12:22, 05 Mar 2008 Temat postu: Woda dla rolnictwa

Zaopatrzenie w wodę rolnictwa

Rolnictwo jest jednym z najważniejszych konsumentów wody. W Polsce rolnictwo zaopatrywane jest w wodę w zasadzie w sposób naturalny. Rośliny uprawne pobierają potrzebne ilości wody pochodzące z opadów, a działalność człowieka sprowadza się do regulacji zużycia wody przez wprowadzenie odpowiednich upraw lub zabiegów agrotechnicznych, wpływających bezpośrednio na parowanie terenowe.
Zmienność warunków klimatycznych i hydrologicznych stwarza konieczność uzupełniania występujących okresowo niedoborów opadów. Niekorzystny rozkład opadów w czasie wegetacji roślin oraz ich nieodpowiednie natężenie mogą powodować znaczne straty w rolnictwie. Ma to miejsce również wtedy gdy łączna suma opadów jest wystarczająca do pokrycia potrzeb wodnych roślin w danym cyklu wegetacyjnym. Taka niekorzystna sytuacja występuje gdy w kwietniu i w maju brak jest opadów, a w czerwcu, lipcu i sierpniu występuje ich nadmiar.
Z tych względów istotnego znaczenia nabierają zabiegi techniczne pozwalające na utrzymanie optymalnego stopnia uwilgotnienia gleb, gwarantującego wysoką sprawność procesów wzrostu roślin. Optymalny stopień uwilgotnienia gleby uzyskuje się przez uzupełnienie opadów, zasobami wód powierzchniowych. Ilość tej wody oblicza się na podstawie opadów optymalnych, parowania terenowego i zużycia wody przez roślinność. W procesie transpiracji bierze udział znacząca ilość wody. Np. kapusta w okresie wzrostu od ziarna do pełnej wielkości transpiruje 25 dm3 wody, produkcja 1 kg pszenicy wymaga 1000 dm3, a 1 kg bawełny 10000dm3 wody. Produkcja mięsa wymaga użycia wody zarówno w procesie hodowli zwierząt jak również do produkcji paszy dla zwierząt. Produkcja 1 jajka wymaga 1000 l wody, licząc wodę potrzebną do uzyskania paszy dla kur i zużytą w procesie hodowli drobiu. Zużycie wody w procesie produkcji roślinnej jest b. duże (tab. 3.6).

Zużycie wody na transpiracje w procesie produkcji roślinnej

Rodzaj upraw Zużycie wody w m3 na 1 tonę produkcji
Buraki cukrowe 125
Buraki pastewne 50
Ziemniaki 125
Siano z koniczyny czerwonej 450
Lucerna 350
Siano łąkowe 400
Ziarno pszenicy ozimej 1000

Wzrost plonów roślin w granicach od 20 do 50 % wymaga w warunkach Polski zastosowania dodatkowo od 1000 do 2000 m3 wody na 1 hektar.
Obszar, na którym wymagane są nawodnienia uzupełniające szacuje się na 5.5 mln ha, w tym 3.5 mln ha nawodnień deszczownianych i 2.0 mln melioracji dwukierunkowych (odwadniająco – nawadniających). Niedoinwestowanie rolnictwa w tym zakresie jest znaczne. W eksploatacji znajduje się 0.9 mln ha gruntów nawadnianych, przeważnie zmeliorowanych dwukierunkowo użytków zielonych, w tym tylko nawodnień deszczownianych na gruntach ornych i pastwiskach.
W 1980 roku jednostkowy pobór wody do nawodnień wynosił średnio 1000 m3/ha. Dla roku ekstremalnie suchego przewiduje się w planach gospodarki wodnej następujące zapotrzebowanie na wodę do nawodnień:

• Nawodnienia gruntów ornych
- deszczowanie 2.2 – 4.0 tyś m3/ha
- deszczowanie z gnojowicą 2.7 – 4.5 tyś m3/ha
- intensywne 2.9 – 4.6 tyś m3/ha

• Nawadnianie użytków zielonych
- intensywne 2.3 – 3.4 tyś m3/ha
- ekstensywne 1.4 – 1.9 tyś m3/ha
- deszczowniane 1.8 – 3.0 tyś m3/ha
- deszczowanie z gnojowicą 2.3 – 3.6 tyś m3/ha
Stopień pewności (gwarancja) dostawy wody dla potrzeb rolnictwa przyjęty został następująco:
a) stawy rybne 80 – 70 % gwarancja ilościowa
95 – 97 % gwarancja czasowa
b) nawadnianie deszczowniane 80 – 90 % gwarancja ilościowa
95 % gwarancja czasowa
c) nawadnianie podsiąkowe 80 – 70 % gwarancja ilościowa
30 % gwarancja czasowa