www.miskantus.fora.pl

jaronwoj · Wysłany: Śro 10:45, 05 Mar 2008 Temat postu: Polityka ekologiczne państwa

Prawo energetyczne określa zasady kształtowania polityki energetycznej, uwzględniającej zapisy polityki ekologicznej państwa ze względu na duże oddziaływanie energetyki na środowisko.

W procesie planowania energetycznego ważne są zadania z zakresu zarządzania środowiskowego. Dokument „II Polityka ekologiczna państwa”1 jako jeden z podstawowych celów wyznacza kierunki działań prowadzących do zmniejszenia energochłonności gospodarki oraz określa priorytety w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. „Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej”2 mówi o wzmocnieniu systemu zarządzania w dziedzinie środowiska poprzez utworzenie lub rozbudowę struktur organizacyjnych, realizujących publiczne zadania w zakresie planowania przy szerokim udziale społecznym. Podnosi też kwestię gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji, rozwijania dialogu między instytucjami a biznesem w ramach dobrowolnych porozumień ekologicznych.

Gminna gospodarka energią
W „II Polityce ekologicznej państwa” zapisy bezpośrednio odnoszące się do zagadnień związanych z gospodarowaniem energią na poziomie gminy dotyczą m.in.:
doprowadzenia do konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju jako trwałej podstawy realizacji polityk struktur samorządowych (pkt 2 Cool

,
przygotowania planów inwestycyjnych i rozwoju w dziedzinie wykorzystania energii odnawialnej (pkt 57a),
uwzględnienia wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gminnych planach energetycznych i planach zagospodarowania przestrzennego (pkt 57 b),
przygotowania strategii i planów gospodarowania odpadami (pkt 84),
opracowania programu informowania społeczeństwa o nadzwyczajnych zagrożeniach środowiska (pkt 107),
wzmocnienia samorządowych struktur ze względu na potrzeby wprowadzenia zintegrowanych pozwoleń ekologicznych (pkt 152).
Cele, jakie stawia przed samorządem gminy II Polityka ekologiczna, dotyczą głównie jakości środowiska, stanu zdrowia społeczeństwa, ochrony przyrody, racjonalnej gospodarki zasobami z uwzględnieniem zasobów energetycznych oraz zarządzania środowiskiem i energią. Cele te mogą być osiągnięte za pomocą wydawanych przepisów gminnych, zawierających nakazy i zakazy, aktów administracyjnych, jak również zezwoleń i decyzji lokalizacyjnych. Duże znaczenie ma też pobieranie opłat i podatków, udzielanie dotacji, a także tworzenie lokalnego lobbingu na rzecz zrównoważonego rozwoju przy współudziale mieszkańców gminy, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych oraz współpracy międzygminnej.
Wytyczne dla gmin jako podmiotów polityki energetycznej zawiera także dokument „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010”3, który należy traktować jako aktualizację i uszczegółowienie długookresowej „II Polityki ekologicznej państwa”. Dotyczy on przede wszystkim okresów dostosowawczych i przejściowych, które mają zastosowanie do Polski w związku z podpisanymi zobowiązaniami międzynarodowymi, głównie związanymi z przystąpieniem do UE. Umożliwia on także przyjęcie nowych rozwiązań w zakresie środków polityki ekologicznej, zgodnie z kryteriami zrównoważonego rozwoju.
W art. 13 ustawy Prawo ochrony środowiska jest zapisane, że polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Oznacza to przede wszystkim, że polityka ta powinna być elementem równoważenia rozwoju kraju i harmonizowania z celami ochrony środowiska celów gospodarczych i społecznych. Realizacja polityki ekologicznej państwa w coraz większym stopniu powinna dokonywać się przede wszystkim poprzez zmiany modelu produkcji i konsumpcji, zmniejszenie materiałochłonności, wodochłonności i energochłonności gospodarki oraz przez stosowanie najlepszych praktyk gospodarowania. Należy także przyjąć, że aspekty ekologiczne powinny być obligatoryjnie włączone do polityk sektorowych we wszystkich dziedzinach gospodarowania (również energetyce), a także do strategii i programów rozwoju na szczeblu regionalnym i lokalnym.
Warunkiem koniecznym skutecznej realizacji polityki ekologicznej państwa jest respektowanie zasad zrównoważonego rozwoju w politykach sektorowych. Wiąże się to z ekologizacją polityk sektorowych poprzez zintegrowanie celów ekologicznych z celami tych polityk oraz ich programów wykonawczych. Dotyczy to energetyki i innych dziedzin działalności, które bezpośrednio lub pośrednio oddziałują niekorzystnie na środowisko, korzystając z jego zasobów oraz generując zanieczyszczenia. Instrumentem wspierającym lub wymuszającym ekologizację polityk sektorowych będą strategiczne oceny ich oddziaływania na środowisko, wykonywane przede wszystkim dla polityk i programów wymaganych ustawowo.

Metody realizacji polityki ekologicznej
Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet będzie miało stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają kojarzyć efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi. W energetyce wiąże się to z wdrażaniem metod czystej produkcji, poprawą efektywności energetycznej, a także ze stosowaniem alternatywnych surowców oraz odnawialnych źródeł energii.
Realizacja celu, jakim jest zmniejszenie energochłonności gospodarki, będzie wymagać wprowadzenia mechanizmów pozwalających w większym stopniu niż dotąd uwzględniać w cenach energii jej koszty środowiskowe, co spowoduje wzrost cen energii dla odbiorców. Zaowocuje to również znacznie większym niż dotąd zaangażowaniem się instytucji publicznych, przedsiębiorstw i społeczeństwa w działania w zakresie wprowadzania i upowszechniania energooszczędnych technologii.
Realizacji celów polityki ekologicznej państwa w zakresie ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko systemu zaopatrzenia w paliwa i energię będzie służyć szersze wykorzystanie krajowych zasobów energii odnawialnej. Obowiązek uwzględniania wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w polityce społecznej, gospodarczej i politykach sektorowych wynika także z rezolucji Sejmu RP z dnia 8 lipca 1999 r. Wzrost wykorzystania tych źródeł energii ułatwi przede wszystkim osiągnięcie założonych w polityce ekologicznej państwa celów w zakresie obniżenia emisji zanieczyszczeń odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne. Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo-energetycznym kraju będzie istotnym elementem realizacji zasady zrównoważonego rozwoju zgodnie z treścią art. 5 Konstytucji RP. Rozwinięciem i uszczegółowieniem tej zasady są postanowienia art. 74 Konstytucji, zobowiązujące m.in. władze publiczne do zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Wykorzystanie istniejących zasobów energii odnawialnej i zwiększanie ich potencjału będzie bowiem sprzyjać oszczędzaniu zasobów nieodnawialnych oraz wspomagać działania na rzecz poprawy warunków życia obywateli i rozwoju wielu sektorów gospodarki w sposób łączący efekty ekonomiczne z poszanowaniem środowiska.
Na podkreślenie zasługują globalne zanieczyszczenia atmosfery, prowadzące do niszczenia warstwy ozonowej, a także powodujące kwaśne deszcze. Niekorzystnie na zdrowiu ludzi odbija się zubożenie tlenu w atmosferze. Drugim zagrożeniem dla przyszłości naszej cywilizacji jest realna wizja wyczerpywania się zasobów kopalnych surowców energetycznych, na eksploatacji których opiera się ekstensywny rozwój energetyki. Wreszcie coraz częściej przez głównych eksporterów ropy naftowej wykorzystywana jest ona w różnego rodzaju rozgrywkach gospodarczych i politycznych. Wszystkie te globalne zagrożenia związane z dotychczasowym trendem rozwoju energetyki mają odbicie w sytuacji gospodarczej naszego kraju. Spalanie paliw kopalnych, a zwłaszcza węgla w energetyce, silnie zdegradowało atmosferę ze wszystkimi tego skutkami. Powstaje pytanie, jak przeciwdziałać zagrożeniom, które wynikają z dotychczasowego ekstensywnego rozwoju światowej energetyki. Najważniejsze wydają się następujące kierunki działań, możliwe do wprowadzenia na poziomie gmin4:
poprawa efektywności wytwarzania i przesyłania różnych form energii,
oszczędność energii pojmowana jako proces kompleksowy i stale aktualny,
rozwój wykorzystania różnych form energii odnawialnej,
wykorzystanie energii odpadowej.
Nie ulega wątpliwości, że dalszy rozwój energetyki musi opierać się na przesłankach zrównoważonego rozwoju, ponieważ dotychczasowy, oparty na spalaniu paliw kopalnych, powoduje zanieczyszczenie i degradację środowiska.

Źródła:
II Polityka ekologiczna państwa. Rada Ministrów. Warszawa 2000.
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010. Rada Ministrów. Warszawa 2002.
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. Rada Ministrów. Warszawa 2002. Dokument został sporządzony jako realizacja ustaleń ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Ney R.: Perspektywy rozwoju energii geotermalnej w świetle polityki energetycznej. [w:] Polityka energetyczna. T. 4. Z. 1. 2001.
Autor Halina Rechul Czysta Energia