www.miskantus.fora.pl

jaronwoj

Konsekwencje stosowania roślin modyfikowanych o wysokiej oporności na pestycydy

Rośliny (GM) modyfikowane genetycznie odporne na pestycydy są bardzo rozpowszechnione. W roku 2002 ich procent wzrósł do 75% z pośród roślin GM w skali światowej (ISAAA, 2003). Ich szeroka akceptacja wynika z dwóch głównych powodów:

1. zdolności walczenia z większością owadów przy zastosowaniu prostszego programu ochrony przy użyciu pestycydów, tak więc wykorzystanie złożonych pestycydów nie jest konieczne

2. są bardziej elastyczne, tak długo jak trwa okres aplikacji i działania, dodając do tego, że opór uprawy na chwasty jest niezależny od etapu jej rozwoju.

Wszystkie z powodów wymienionych powyżej są bardzo ważnie, ponieważ rolnicy oszczędzają czas pracy i otrzymują zyski, gdyż system jest bardziej ekonomiczny.

Niestety, jednak stosownie GMO odpornych na środki ochrony roślin ma również ujemne i niebezpieczne strony:

1. następuje wzrost użycia środków ochrony roślin, jak w przypadku soi odpornej na Glyfosat, gdzie badania wykazały większe zużycie środków chwastobójczych, w porównaniu do konwencjonalnych upraw soi (Benbrook, 2001).

2. dochodzi do pojawienia się bardziej opornych chwastów jako wynik powtórnego użytkowania konkretnych środków chwastobójczych na rozległych obszarach uprawowych. (Yiannopolitis, 1999)

3. pojawianie się efektów na organizmach, które nie wpływają na jakość uprawy, albo tych, które są pożyteczne dla uprawy. Na przykład, bakterioryza z soją modyfikowaną wysoce oporną na Glyfosat, powoduje, że bakterie wiążące azot u soi, Bradyrhizobium japonicum, są szczególnie wrażliwe na środki chwastobójcze.

4. Wprowadzenie genów izolowanych spośród innych organizmów może mieć wpływ na przebieg normalnych funkcjach roślin (Benbrook, 2001

5. Transfer do spokrewnionych gatunków został osiągnięty przez pyłek kwiatowy, uprawiany albo dziki.

Dodatkowy problem z uprawą rośliny modyfikowanych jest kontynuacją marginalizacji, utraty znaczenia i wygaśnięcia tradycyjnych odmian, z ważnymi konsekwencjami dla całej różnorodności genetycznej Ziemi.

Konsekwencje stosowania roślin modyfikowanych o wysokiej oporności na owady

Rośliny modyfikowane w celu uzyskania oporności na owady poza opornymi na pestycydy są już szeroko rozpowszechnionymi na świecie roślinami transgenicznymi. W roku 2002, ich procent doszedł do 17% z pośród roślin GM w skali światowej, podczas gdy zawierających geny odporności na owady i środki chwastobójcze dochodzi prawie do 25% (ISAAA, 2003).

Ich oporność opiera się na fakcie, że nie potrzebują oprysku przeciwko konkretnemu owadowi. Są szczególnie ważne na obszarach, które są co roku dotknięte konkretnym gatunkiem owadów, i dlatego wymagają dużej liczby oprysków.

Wśród największych niebezpieczeństw ich stosowania jest:

1. Rozwój oporności w kierunku owadów, związany z zastosowaniem rośliny modyfikowanych na jakimś obszarze, przez długi okres czasu, przez co rośliny transgeniczne tracą swoją skuteczność. Niektóre, spośród szczególnych cech roślin modyfikowanych podnoszą ryzyko wystąpienia:

rośliny modyfikowane z wprowadzoną pałeczką Bacillus thuriggia produkującą w sposób ciągły D-endoksynę, przez co jedynie owady o najsilniejszej odporności na ten związek są w stanie przeżyć, powoduje to zwiększenie liczby odpornych na ten związek owadów, przez co całe populacje stają się niewrażliwe. W przeciwieństwie do tego, biologiczne produkty zawierające Bacillus thuriggia są używane tylko wtedy, kiedy zajdzie potrzeba i w określonych ramach czasowych dzięki temu są za każdym razem skuteczne działając na odpowiednie stadia rozwojowe owadów.

rośliny modyfikowane z wprowadzoną pałeczką Bacillus thuriggia wywołują działanie owadobójcze, wynikające z działania pojedynczej toksyny, powodując rozwój odporności u owadów (McGaughey i Whalon, 1992).

zostało zaobserwowane również, że wraz z procesem starzenia się zdolność tych roślin do produkcji endotoksyn, jest redukowana. Dlatego, więcej owadów przezywa w czasie tego okresu, i jeśli nie będą zwalczane inaczej, owady te ostatecznie doprowadzą do utworzenia odpornych populacji (Yiannopolitis, 1999).

Z powyższych przykładów wynika fakt, że jeśli owady rozwiną odporność, wtedy skuteczność obecnych metod biologicznych zostanie zniszczona (Yiannopolitis, 1999). Coś takiego miałoby nieodwracalne konsekwencje dla stosujących naturalne metody uprawy w gospodarstwach organicznych, rolników, którzy głównie opierają się na stosowaniu do oprysków tego rodzaju mieszanek, które wiążą się z atakami owadów.

2. w przypadku roślin modyfikowanych z opornością na chwastobójcze środki ochrony, możemy zauważać efekt wywołany na organizmach nie-docelowych. Najlepiej znanym przykładem adekwatnym dla tego przypadku jest motyl monarcha, Danaus plexippus, z Ameryki Północnej. Dwa przypadki eksperymentów pokazały skutki wywołane pyłkiem kwiatowym z genetycznej modyfikacji kukurydzy na te motyle (Hansen i Obrycki, 1999).

Innym niebezpieczeństwem dla organizmów nie-docelowych jest wyciąg endotoksyn roślin modyfikowanych, odpornych na owady. W przypadku modyfikowanego zboża zostało dowiedzione, że D-endotoksyna jest usuwana z korzeni roślin do strefy włośnikowej, gdzie pozostaje aktywna, przez co najmniej 234 dni, do czasu, gdy jest zabsorbowana przez glebę.

3. Przeniesienie genów z innych organizmów do DNA roślin, może w pewnych okolicznościach prowadzić do braku ekspresji genu odporności (tzn. gen oporności znajduje się w roślinie, ale nie jest aktywny). Podobny przypadek został zauważony w 1996 roku, kiedy 80.000 akrowa uprawa bawełny modyfikowanej została zniszczona przez populację różowej gąsienicy w Teksasie.

4. innym ważnym niebezpieczeństwem jest transfer (przeniesienie) genów odporności do spokrewnionego gatunku na obszarze, gdzie może występować roślina uprawowa i jej dziki, naturalny kuzyn.

Stosowanie modyfikacji genetycznej do innych cech agronomicznych
i jakościowych

Α. Odporność na wirusy. Jest osiągnięta przez wprowadzenie do rośliny części materiału genetycznego z wirusów. Odporność na wirusy sprawia, że wrażliwość rośliny na te wirusy zanika dając zwiększoną produkcję.

W tym konkretnym przypadku jest niebezpieczeństwo ucieczki genów wirusa i oporności na owady, przez co staną się one trudne do zniszczenia, a może też spowodować tworzenie się nowych wirusów.

Β. Modyfikacje w celu zmiany innych cech agronomicznych, takich jak odporność na grzyby i bakterie, odporność na suszę i zasolenie (Engel, 2002).

C. Polepszenie cech jakości i ilości, wartości odżywczych. Jest osiągnięte przez modyfikację cech jakościowych i ilościowych takich jak np. zawartość białek, oleju, witamin albo innych mikroelement, które prowadzą do poprawiania wartości odżywczej żywności i mogą przyczyniać się do podwyższenie wysokiej jakości pożywienia i jego trwałości.

Wyżej wymienione genetycznie zmodyfikowane rośliny, wykluczając te z odpornością na wirusy, są jak dotąd intensywnie użytkowane w praktyce rolniczej. Możliwe niebezpieczeństwa, jak przypadki podobne do opisanych wyżej mogą obejmować brak ekspresji genu, transfer pyłku kwiatowego na spokrewnione gatunki, konsekwencje dla organizmów niedocelowych i ograniczenie użytkowania lokalnych odmian.

Nieodwracalne skutki stosowania organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO)

Jedną z najważniejszych kwestii dotyczących selekcji GMO przeznaczonych do użytku w rolnictwie, jest wybór, który nie może być odwrócony. W odniesieniu do innymi technik jak np. używanie telefonów komórkowych, różnica jest taka, że mamy do czynienia z żywymi organizmami. Przeniesione geny również mogą pozostawać w środowisku.

To rozprzestrzenianie ledwie może być regulowane w obrębie ludzkich społeczeństw, a w przypadku, kiedy zauważone zostają szkodliwe efekt dla ludzkiego zdrowia jest zwykle za późno. Ich rozprzestrzenianie powinno, więc być ściśle kontrolowane przez społeczeństwo w przypadku, gdy późniejsze obserwacje pokażą czy są one szkodliwe dla zdrowia, bioróżnorodności i rolnictwa. Wyżej wymienione niebezpieczeństwa są trudne do analizowania tylko na jednym poziomie.

Rośliny modyfikowane genetycznie jako „pasożyty” i „najeźdźcy”

Aby jaśniej opisać i wyjaśnić pojęcie „pasożyt” należy wspomnieć, że termin ten jest używany w praktykach rolniczych, i oznacza jakakolwiek roślinę, która w jakimkolwiek czasie nie jest przydatna dla uprawy. Termin „najeźdźca” będzie używany na określenie rośliny modyfikowanej genetycznie przeniesionej do innych ekosystemów, dając początek nowym organizmom, które wcześniej nie istniały.

Mają również określone cechy takie jak:
pozostają w ekosystemach przez długi okres czasu
rozpoczynają okres kwitnienia
rozprzestrzeniają pyłek kwiatowy przez wiatr lub owady
produkują nasiona na wielką skalę i na duże obszary
posiadają umiejętność odnowienia wzrostu ze starych roślin
stare rośliny są kruche w okolicach gleby i przez to trudne do wykorzenienia
mają specjalne mechanizmy, jak rozety, gęste ulistnienie i produkują substancje toksyczne (Baker, 1974).
Wpływ „najeźdźców” na ekosystemy może być szczególnie ważny. Jako przykład może służyć pewnego rodzaju roślina, typ topoli (Populus spp.), która była importowana z Australii na Florydę. W ciągu 30 lat rozprzestrzeniła się ona na 1.800.000 akrów. Jest bardzo odpornym gatunkiem, gdy dochodzi do suszy, powodzi, ognia i wysokiego zasolenia a do tego szybko się rozmnaża. Genetycznie modyfikowane rośliny stosowane dziś mają niektóre z wyżej wymienionych cech.

Współistnienie upraw transgenicznych, konwencjonalnych i organicznych

Koegzystencja upraw transgenicznych z uprawami konwencjonalnymi i naturalnymi wywiera wpływ na całość produkcji rolniczej. Możliwość biologicznego zanieczyszczenia w wyżej wymienionych przypadkach jest bardzo wysoka. Rolnicy powinni móc wybrać typ produkcji rolnej jaji chcą prowadzić, ale rodzi się pytanie czy jest to realne czy nie, i jaki jest tego koszt.

Konsekwencje wynikające ze współistnienia upraw transgenicznych, konwencjonalnych i organicznych

Poniżej wymienione zostały, uważane za główne, źródła zanieczyszczenia biologicznego powstające wśród upraw:

· transfer pyłku kwiatowego pomiędzy sąsiadującymi uprawami pokrewnych gatunków

· rozprzestrzenianie nasion w czasie trwania uprawy albo podczas przechowywania

· pozostawanie nasion w glebie

· istnienie zagranicznych mieszanek

Obecnie jest bardzo niewiele artykułów opisujących wyniki przeprowadzonych eksperymentów.

Dwie główne kwestie biorące pod uwagę sprawę koegzystencji transgenicznych upraw z konwencjonalnymi i naturalnymi uprawami, to to, że jeśli jest możliwe rozdzielenie fizyczne tych upraw poprzez spełnienie ściśle określonych warunków, kto ma pokrywać koszty tej “koegzystencji”. Początkowo odpowiedźią Komisji Europejskiej było że, rolnicy którzy chcą być chronieni, np. w gospodarstwach konwencjonalnych i organicznych, powinni sami ponieść koszty tej ochrony. Odpowiedź Europejskiej Unii Rolniczej mówi, że jest przeciwna przenoszeniu jakiejkolwiek etycznej, środowiskowej czy gospodarczej odpowiedzialności za obecność transgenicznych organizmów, na rolników i budżety państw, oraz uważa, że odpowiedzialnością należy obciążyć firmy produkujące organizmy modyfikowane (Bisti, 2003).

Tak, więc prawa tych rolników i obywateli, którzy chcieli by wybrać produkty o zerowej zawartości GMO w uprawach i produktach nie zostaną zaspokojone ponieważ obserwujemy coraz szersze rozprzestrzenienie się organizmów transgenicznych w środowisku.